Kuba Jung Trio

• Jakub Jung - gitara / guitar
• Michał Aftyka - kontrabas / double bass
• Artur Małecki - perkusja / drums

Program

1. Tim Miller - New York
2. Jakub Jung - Em Dem
3. Jakub Jung - B-A-C-H
4. Jakub Jung - Dom
5. Jakub Jung - 26 Ways to Kiss You
6. Jakub Jung - Kropka

Celem Sympozjum oraz Kolokwium będzie analizowanie konsekwencji, jakie z określonych sposobów rozumienia prawa naturalnego wynikają dla sposobu rozumienia praworządności. Spojrzenie na proces historycznego kształtowania i zmieniania się rozumienia prawa naturalnego (w myśli filozoficzno-prawnej świata zachodniego) pozwoli też zrozumieć pewne różnice w rozumieniu praworządności (różnice pomiędzy «Rechtsstaatlichkeit» a „the Rule ofLaw”). W Polsce, w wielu politycznie wpływowych kręgach, panuje przekonanie, że prawo naturalne nie może podlegać żadnych historycznym przemianom, a tym samym nie może być mowy o jakiejś zasadniczej przemianie w rozumieniu prawa naturalnego; za jedyną właściwą wykładnię prawa naturalnego uznaje się zaś w tych kręgach wykładnię tomistyczną, wszelkie zaś od niej istotne odstępstwa uznaje się za świadectwa zupełnego niezrozumienia, czym jestprawo naturalne. Takie podejście do prawa naturalnego – i wyrosłe na tym filozoficznym podłożu rozumienie prawa – jest, jak się zdaje, nie do pogodzenia z myśleniem w kategoriach «Rechtsstaatlichkeit», ukształtowanym w wyniku przemiany „prawa naturalnego” w „prawo rozumowe” (Naturrecht - Vernunftrecht). Kwestia możliwości – bądź niemożliwości – pogodzenia ze sobą myślenia w kategoriach tomistycznie rozumianego „prawa naturalnego” i myślenia w kategoriach po kantowsku rozumianego „państwa prawnego” winna stać się jedną z przewodnich kwestii dyskutowanych w ramach Sympozjum i w ramach Kolokwium.

Wprawdzie obydwa wskazane sposoby logocentrycznego widzenia świata – jeden,„tomistyczny”, i drugi „kantowski” – należą do tej samej tradycji, tradycji filozoficznego myślenia odwołującego się do rozumu; jednocześnie jednak dalece się od siebie różnią. Widać to w myśleniu o prawie, a także w myśleniu o człowieku i państwie jako jego bycie pospólnym. W obydwu wypadkach wskazany zostaje pewien punkt odniesienia dla ludzkiego myślenia, usytuowany niejako poza wymiarem skończoności i faktyczności. W wypadku myślenia tomistycznego, tym czymś usytuowanym poza wymiarem faktyczności, ma być porządek «prawa naturalnego»; «prawo» traktowane jest tu jako coś, co wpisane jest «obiektywny» porządek bytu i co też „wszczepione” zostało w ludzki rozum (przez co władny jest ów rozum to prawo rozpoznać). W wypadku myślenia kantowskiego owym punktem odniesienia i miarą, wedle której też urządzona winna być rzeczywistość, jest istota wyposażona w wolę i prawodawczy rozum, który wprawdzie jest rozumem skończonym, niemniej jednak istota ta władna jest mocą swej woli i tegoż rozumu podyktować prawo,wedle którego działać by mogła każda jedna autonomiczna wola.

Wnikliwa analiza tych dwu filozoficznych perspektyw powinna też dostarczyć narzędzi pozwalających w sposób bardzie wnikliwy i trafny analizować prawno-polityczną i intelektualną kondycję dzisiejszych państw i społeczeństw.

Celem Sympozjum oraz Kolokwium będzie analizowanie konsekwencji, jakie z określonych sposobów rozumienia prawa naturalnego wynikają dla sposobu rozumienia praworządności. Spojrzenie na proces historycznego kształtowania i zmieniania się rozumienia prawa naturalnego (w myśli filozoficzno-prawnej świata zachodniego) pozwoli też zrozumieć pewne różnice w rozumieniu praworządności (różnice pomiędzy «Rechtsstaatlichkeit» a „the Rule ofLaw”). W Polsce, w wielu politycznie wpływowych kręgach, panuje przekonanie, że prawo naturalne nie może podlegać żadnych historycznym przemianom, a tym samym nie może być mowy o jakiejś zasadniczej przemianie w rozumieniu prawa naturalnego; za jedyną właściwą wykładnię prawa naturalnego uznaje się zaś w tych kręgach wykładnię tomistyczną, wszelkie zaś od niej istotne odstępstwa uznaje się za świadectwa zupełnego niezrozumienia, czym jestprawo naturalne. Takie podejście do prawa naturalnego – i wyrosłe na tym filozoficznym podłożu rozumienie prawa – jest, jak się zdaje, nie do pogodzenia z myśleniem w kategoriach «Rechtsstaatlichkeit», ukształtowanym w wyniku przemiany „prawa naturalnego” w „prawo rozumowe” (Naturrecht - Vernunftrecht). Kwestia możliwości – bądź niemożliwości – pogodzenia ze sobą myślenia w kategoriach tomistycznie rozumianego „prawa naturalnego” i myślenia w kategoriach po kantowsku rozumianego „państwa prawnego” winna stać się jedną z przewodnich kwestii dyskutowanych w ramach Sympozjum i w ramach Kolokwium.

Wprawdzie obydwa wskazane sposoby logocentrycznego widzenia świata – jeden,„tomistyczny”, i drugi „kantowski” – należą do tej samej tradycji, tradycji filozoficznego myślenia odwołującego się do rozumu; jednocześnie jednak dalece się od siebie różnią. Widać to w myśleniu o prawie, a także w myśleniu o człowieku i państwie jako jego bycie pospólnym. W obydwu wypadkach wskazany zostaje pewien punkt odniesienia dla ludzkiego myślenia, usytuowany niejako poza wymiarem skończoności i faktyczności. W wypadku myślenia tomistycznego, tym czymś usytuowanym poza wymiarem faktyczności, ma być porządek «prawa naturalnego»; «prawo» traktowane jest tu jako coś, co wpisane jest «obiektywny» porządek bytu i co też „wszczepione” zostało w ludzki rozum (przez co władny jest ów rozum to prawo rozpoznać). W wypadku myślenia kantowskiego owym punktem odniesienia i miarą, wedle której też urządzona winna być rzeczywistość, jest istota wyposażona w wolę i prawodawczy rozum, który wprawdzie jest rozumem skończonym, niemniej jednak istota ta władna jest mocą swej woli i tegoż rozumu podyktować prawo,wedle którego działać by mogła każda jedna autonomiczna wola.

Wnikliwa analiza tych dwu filozoficznych perspektyw powinna też dostarczyć narzędzi pozwalających w sposób bardzie wnikliwy i trafny analizować prawno-polityczną i intelektualną kondycję dzisiejszych państw i społeczeństw.

Program:

• 17:00-17:10 Ropoczęcie obrad, powitanie uczestników / Opening of the session (Antoni Torzewski), 
• 17:10-17:30 Fundacja na rzecz Myślenia im. Barbary Skargi (Antoni Marczyński)
• 17:30-17:50 Fundacja Academicon (Marta Ratkiewicz-Siłuch)
• 17:50-18:10 Stowarzyszenie Pod Wspólnym Niebem (Ewelina Grądzka)
• 18:10-18:30 Fundacja Koherencje (Antoni Torzewski)
• 18:30-18:50 Fundacja Instytut Myśli Józefa Tischnera (Zbigniew Stawrowski)
• 18:50-19:15 Dyskusja / Discussion

Podczas wykładu (kolokwium), uwzględniając praktyczny i terapeutyczny aspekt filozofii, podejmę problem możliwego wpływu filozofii na jakość życia, zwłaszcza na poczucie dobrostanu współczesnego człowieka, z uwzględnieniem jego umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami w życiu osobistym i zawodowym oraz jego zdolności do świadomego decydowania o życiu prywatno-zawodowym. Przewodnim celem spotkania będzie próba wskazania możliwego znaczenia i roli filozofii, w tym zwłaszcza filozoficznej humanistyki w kontekście współczesnych form rozwoju personalno-zawodowego. Podczas spotkania rozważę zagadnienie filozofii praktycznej odpowiadając na pytania: czym współcześnie może być filozofia w praktyce, gdy praktykę tę spróbujemy ująć w kontekście samorozwoju, pomagania oraz konkretnych zawodów pomocowych? Jakie dokładnie nurty i koncepcje filozoficzne znajdują swoje zastosowanie we współczesnych formach rozwoju personalno-zawodowego? 

Wśród możliwych form rozwoju osobistego i zawodowego uwzględnię między innymi coaching, doradztwo/poradnictwo, w tym także doradztwo filozoficzne, mentoring/tutoring, szkolenia biznesowe, terapię, między innymi terapię egzystencjalną, a także consulting oraz nauczanie. Wykażę, iż każda z wymienionych form rozwojowej pomocy czerpie ze źródła filozofii zapraszając do pogłębionej refleksji humanistycznej oraz humanistyczno-społecznej. Stanę w obronie tezy, iż wskazane formy rozwoju osobisto-zawodowego czerpiąc z filozofii, zwłaszcza z jej historii, potwierdzają racje/słuszność mówienia o praktyczno-terapeutycznym wymiarze filozofii. Wykażę również, że wiedza filozoficzna, także współcześnie może mieć realny i znaczący wpływ na jakość relacji budowanych w życiu prywatnym oraz zawodowym, także w różnego typu organizacjach/placówkach. W tym celu w wystąpieniu pokrótce odniosę się do współczesnych form rozumienia i definiowania „kultury organizacyjnej” oraz możliwości zastosowania/ziszczenia się postulatów „humanistycznego stylu zarządzania”.

Forma spotkania: wykład z elementami dyskusji 

[prezentacja multimedialna]

Widok z katedry (The View from a Cathedral)

Czy są granice wierności ideom? - 55 min. 

Prof. Marek Siemek, jak z równymi “rozmawia” z Schillerem, Heglem, Kantem i Marksem.  Jednakże broniąc pamięci swego Mistrza, Bronisława Baczko pada ofiarą udaru. 

Występują m.in: Rainer Adolphi, Bronisła Baczko, Janusz Dobieszewski, Erich Fuchs, Wolfram Hogrebe, Christoph Horn, Andrzej Kaniowski, Jakub Kloc Konkołowicz, Andrzej Mencwel, Jacek Migasiński,  Jerzy Niecikowski, Marcin Poręba, Marco Ivaldo, Ludger Kunhard, Piotr Lasota-Hirszowicz, Ives Radrizzani, Michal Sobelman, Hartmut Traub, Lech Witkowski, Gottfried Willems

https://directing.com/films-on-philosophy/the-view-from-a-cathedral-3/

Moduł III: Kolokwium Nauczanie przedmiotów filozoficznych w polskiej szkole

(z udziałem Komitetu Nauk Filozoficznych Polskiej Akademii Nauk oraz Polskiego Towarzystwa Filozoficznego)

Wydarzenie połączone jest z kolokwium Łyżka dziegciu w beczce miodu, Dlaczego jest źle, skoro jest tak dobrze.

Dziegieć to substancja, która była jednym z głównych towarów eksportowanych z Polski od XV do XVIII wieku. Polska była krajem lasów, a dziegieć był rodzajem organicznej smoły, produkowanej masowo i używanej zarówno w celach technicznych, jak i terapeutycznych. Produkcja  dziegciu była okryta tajemnicą i uległa zanikowi po wprowadzeniu produktów pochodnych ropy naftowej. Niestety, obecnie filozofia nie jest tak poszukiwanym polskim towarem eksportowym, jak dziegieć w czasach Pierwszej Rzeczypospolitej.

Natomiast praktyka dodawania łyżki dziegciu do beczki miodu wynikała z chęci zmiany smaku tego miodu, szczególnie miodu pitnego, tak, aby zbyt szybko go nie zużywano. Słodycz miodu była w tej staropolskiej praktyce łamana goryczą dziegciu, co jednak nie niszczyło wartości odżywczej miodu. Dlatego też postanowiłem dolać „łyżkę dziegciu” do „beczki miodu”, za jaką może uchodzić stuletnia rocznica pierwszego polskiego Zjazdu Filozoficznego.   

Wychodząc od metafory łyżki dziegciu w beczce miodu ośmielę się zadać pytanie: Dlaczego jest tak źle, skoro jest tak dobrze? Najpierw od końca. Spróbujmy spojrzeć na teraźniejszość z perspektywą stuletnią: we wrześniu mamy wielki zjazd filozoficzny, w stulecie pierwszego zjazdu we Lwowie. W 1923 roku byliśmy po Wielkiej Wojnie 1914-1918, po wojnach o granice w latach 1918-1920 oraz tuż po 150-letniej niewoli. Mieliśmy zaledwie sześć uniwersytetów (Jagielloński, Stefana Batorego, Jana Kazimierza, Warszawski (później Józefa Piłsudskiego), Adama Mickiewicza i KUL w Lublinie). Nawiasem mówiąc, więcej ich w okresie międzywojennym nie powstało. Z tego wszystkiego tylko jeden o  formacie europejskim – Uniwersytet Jana Kazimierza, to z niego „wypączkował” Uniwersytet Warszawski. Obecnie jesteśmy dużo, dużo więcej lat od upadku komunizmu, niż istniała cała Druga Rzeczpospolita. Mamy w Polsce (podobno) …tylko 43 uniwersytety publiczne i 2 niepubliczne (w Warszawie i Poznaniu aż 5, czyli mniej więcej tyle w jednym mieście, co przed 1939 rokiem w całym kraju. Z tego 18 uniwersytetów „ogólnych” (+ KUL), czyli gdzieś trzy razy więcej, niż przed wojną. A wszystkich tzw. wyższych uczelni mamy – podobno – tylko… jakieś 434 czy coś koło tego (dane z 2014/2015), teraz pewnie jeszcze więcej. W sumie wyższych uczelni jest więcej, niż liceów przed wojną!

A mimo to jedyną znaną na świecie szkołą filozoficzną z Polski pozostaje Szkoła Lwowska (zwana później Lwowsko-Warszawską)! W zasadzie nie ma ważnych nowych prac/publikacji pisanych przez Polaków w ważnych wydawnictwach światowych, nie ma (poza szkołą lwowsko-warszawską) jakichkolwiek odniesień do Polaków w światowych historiach filozofii. W zasadzie, poza logiką (i to matematyczną) Polacy nie są cytowani poza Polską. Innym, dobrym przykładem jest historia filozofii. Jedyny polski znawca Platona, który jest cytowany, to Wincenty Lutosławski  i jego praca „The Origin and Growth of Plato’s Logic. With an Account of Plato’s Style and of the Chronology of His Writings” wydana w  Londynie w… 1897. Ta fundamentalna praca, dokonująca ciągle ważnej periodyzacji dzieł Platona w oparciu o różnice stylistyczne nie została do dzisiaj przetłumaczona na polski! (pewnie dlatego, ze Lutosławski był endekiem i przyjacielem Dmowskiego). Nieistnienie filozofii polskiej widać także w internecie. 

Patrząc na portal „Stanford Encyclopedia of Philosophy” pod kątem obecności w nim filozofii polskiej, ponownie znajdujemy „Lvov-Warsaw School” i jej znanych przedstawicieli z Janem Łukasiewiczem, Kazimierzem Twardowskim, Stanisławem Leśniewskim czy wreszcie Alfredem Tarskim na czele. Pewne uzupełnienie stanowią Róża Luksemburg, Roman Ingarden i Ludwik Fleck. Oczywiście, można by stosunkowo łatwo wykazać, że także Ingarden i Fleck byli związani ze lwowskim ośrodkiem filozoficznym.

Warto także zwrócić uwagę na świetny artykuł tekstowy w omawianej encyklopedii poświęcony Mikołajowi Kopernikowi, autorstwa profesor Sheily Rabin z Nowego Yorku. Jednak sama Rabin nie cytuje żadnych prac polskich autorów poświęconych Kopernikowi, a polsko-angielskie wydanie jego dzieł z 1972 roku stanowi zaledwie nieistotny punkt odniesienia. Prace jedynego powszechnie znanego Polaka są cytowane w wydaniach z 1992, z Baltimore, a nie z Warszawy.       

Jednym z najlepszych obecnie portalów edukacyjnych, prezentującym systematycznie co tydzień nowe podkasty z filozofii jest: https://historyofphilosophy.net/.

Od 21 grudnia 2010 roku do dzisiaj profesor Peter Adamson (Amerykanin)  z Ludwig Maximilian University w Monachium i  King's College z  Londynu publikuje History of Philosophy without any gaps (czyli historię filozofii bez luk); jego podkasty mają już ponad 30 mln wejść, a prezentują trudną filozofię, w przystępny, chociaż nie prymitywny sposób. W oparciu o te podkasty Adamson wydał aż pięć świetnych książek, a w założeniu serii ma ich być siedemnaście. Obecnie, na zmianę, prowadzi dwa wykłady (które są często rozmowami ze specjalistami) o filozofii „afrykańskiej” tzw. Africana oraz  filozofii renesansowej i reformacyjnej (Renaissance/Reformation).

Adamson jest specjalistą od Plotyna i Awicenny, poza greką i łaciną zna dobrze arabski. Z podkastów Adamsona, garściami korzystają moi uczniowie z PLO UŁ. Wspominam o tym, ponieważ Adamson – i nie jest to jego wina, nie zna niewielkich zasług polskich w zakresie filozofii, głównie w tym przypadku czasów Reformacji i historii filozofii średniowiecznej. W przypadku szeroko rozumianej filozofii czasów Reformacji, Adamson prezentuję tradycję tolerancji religijnej we Francji, Holandii czy Anglii, jednak nigdzie nie wspomina o Polsce czasów Jagiellonów czy pacta conventa, gdzie przecież ta tolerancja była o dużo, dużo większa, niż w Europie Zachodniej. Książka  "Państwo bez stosów. Szkice z dziejów tolerancji w Polsce w XVI i XVII w." z 1967 roku, przetłumaczona i wydana po angielsku już w 1973  (A country without stakes: Polish religious toleration in the sixteenth and seventeenth centuries (1967) English translation available (1973) pozostała bez echa. Polska i państwo Jagiellonów to biała plama na intelektualnej mapie Europy. 

Jedynym Polakiem w podkastach Adamsona jest Mikołaj Kopernik. To bardzo, bardzo smutne.

Adamson, mediewista, nie zna Stefana Swieżawskiego, autora „Dziejów filozofii europejskiej w XV wieku”, liczącego osiem tomów, najwybitniejszego na świecie opisania myśli, nie tylko filozofii sensu stricto w tym przełomowym stuleciu. Istnieje, co prawda, francuski skrót tej książki, („Histoire de la philosophie européenne au XVe siècle”), ale nikt go nie czyta; nie istnieje nawet hasło o Swieżawskim w wikipedii po angielsku (istnieje po niemiecku i w esperanto), nie ma też o nim najmniejszej wzmianki w „The Stanford Encyclopedia of Philosophy”.

Co dla mnie szczególnie ciekawe, w powyższej encyklopedii filozofii za to znajdziemy odniesienia do innego polskiego historyka filozofii średniowiecznej, Zdzisława Kuksewicza (który, nota bene, wykładał na Uniwersytecie Łódzkim). Jednak zapewne sam Kuksewicz byłby zdumiony, że nie jest cytowana jego praca o Sigerze z Brabancji (zresztą w całej tej encyklopedii nie ma hasła poświęconego Sigerowi). Zdzisław Kuksewicz występuje w odniesieniu do awerroizmu łacińskiego i XV-wiecznego filozofa, Pawła z Wenecji, o którym pisał po włosku. Patrząc z perspektywy współczesności, należy żałować, że ulega zapomnieniu pionierski drugi tom historii filozofii średniowiecznej pióra Zdzisława Kuksewicza, z 1982 roku, który dotyczył filozofii średniowiecznej rozwijanej poza światem łacińskim. Można by sądzić, że czytelnik anglojęzyczny zainteresowałby się nie tylko filozofią arabską, bizantyjską czy żydowską, ale mógłby także zauważyć średniowieczne filozofie krajów słowiańskich i Zakaukazia, o których pisze polski autor. Niestety, ta pionierska książka przepadła jak kamień w wodę.       

Pewnie mógłbym tak dłużej… Oczywiście, można by wspomnieć o pewnych polskich filozofach, takich jak Roman Ingarden, Leszek Kołakowski, Krzysztof  Michalski, Krzysztof Pomian czy August Cieszkowski, którzy, poza przedstawicielami szkoły Lwowsko-Warszawskiej, a szczególnie Alfredem Tarskim, bywają czasami cytowani na marginesach dociekań autorów z całego świata. Jednak to raczej wyjątki, niż reguła. Od czasów Kazimierza Twardowskiego nie udało się w Polsce zbudować żadnej oryginalnej szkoły naukowej. Stwierdzam to z przykrością, jako nauczyciel o wieloletnim doświadczeniu dydaktycznym.

Być może, tę sytuację można wyjaśnić, odwołując do teorii Mikołaja Kopernika, Polaka, który jest powszechnie znany i cytowany na całym świecie.  Przygotowując tytułową „łyżkę dziegciu” będą jednak odnosił się do jego teorii ekonomicznej, a nie do astronomii. W edukacji i nauce ilość nie przechodzi w jakość.  W tych dziedzinach obowiązuje zatem ekonomiczne prawo Kopernika, które mówi, że jeśli jednocześnie istnieją dwa rodzaje pieniądza, pod względem prawnym równowartościowe, ale jeden z nich jest postrzegany jako lepszy (np. o wyższej zawartości kruszcu), ten „lepszy” pieniądz będzie gromadzony (tezauryzowany), a w obiegu pozostanie głównie ten „gorszy”). Krótko mówiąc, gorszy pieniądz wypiera lepszy. Przy braku kryterium jakości (matury na 30%, rozszerzenia na 0%, każdy może studiować, nie ma egzaminów wstępnych) postępuje dewaluacja edukacji; moim zdaniem, jest to już hiperinflacja. 

Można by także spróbować spojrzeć na filozofię polską z perspektywy historii filozofii współczesnej.  Moim zdaniem, taki zrównoważony obraz filozofii w XIX i XX wieku podają  Étienne Gilson, Thomas Langan i Armand Maurer. Zgodnie z twórczo zastosowaną tradycją uniwersytetów średniowiecznych, dzielą powstałą po Heglu filozofię współczesną na „nacje”, które łączy wspólny cel, metoda i terminologia filozoficzna. Wyróżniają oni w naszej współczesności nację niemiecką, nację francuską razem z włoską, nację angielską i nację amerykańską. To, oczywiście ujęcie dyskusyjne, jednak może być pewnym punktem wyjścia do zrozumienia tego, dlaczego powstała ( przynajmniej we Lwowie) nacja polska, podobnie, jak nacja hiszpańska, nacja węgierska, nacja czeska czy rumuńska. Bo „nacja rosyjska” istnieje na pewno, a na naszych oczach zapewne powstaje „nacja fińska”( z fińskim Twardowskim, Jaakko Hintikką na czele). Mimo to, jak mi się wydaje, w stulecie zjazdu lwowskiego możemy wyrazić tęsknotę za istnieniem polskiej szkoły filozoficznej. Spróbuję ją wyrazić słowami Constantina Noici, współczesnego filozofa rumuńskiego, którego także nie znajdziemy w encyklopedii stanfordzkiej:

"Znikła mi jedna kartka z tego dziennika. Co na niej powiedziałem? Może coś głębokiego, rozstrzygającego. Raptem ogarnia mnie niepokój, czy nie jestem obcy samemu sobie i temu, co we mnie najlepsze; i rozumiem tę dziwną wypowiedź Augustyna: jest w nas coś głębszego od nas samych"

"Szkoła. Ta Szkoła. Nie wiem, czy kiedykolwiek ją założę. Ale chciałbym pod koniec życia powiedzieć: nie zrobiłem też niczego innego"

(Constantin Noica "Dziennik filozoficzny", tłum. I. Kania, Warszawa, 1923)         

Mam nadzieję, że ta łyżka dziegciu pozwoli na spokojną i racjonalną konsumpcję stuletniego miodu syconego, jakim są niewątpliwie dzieje filozofii w niepodległej Polsce.

Wydarzenie połączone jest z kolokwium Nauczanie przedmiotów filozoficznych w polskiej szkole organizowanym w ramach obrad Sekcji Dydaktyki Etyki i Filozofii.

Człowiek w złocie (The Man in Gold) - 58 min. 

(pokaz przdpremierowy)

Czy ciało może być narzędziem samopoznania i kształtowania świata?  Richard Shusterman,  amerykańsko-izraelski estetyk i performer (Man in Gold) bada granice filozofii.  Zdjęcia na Florydzie, w Berlinie, Krakowie i Łodzi.    

https://directing.com/films-on-philosophy/the-man-in-gold/

„Żyje pośród nas myśliciel, którego nazwisko jest dziś na ustach wszystkich, który zdaniem uznanych filozofów wart jest porównań do  najlepszych, a który za pomocą swego pióra i umysłu zniweczył wszelkie  przeciwności i zdobył czytelników tak na uniwersytetach, jak i poza nimi. Ponad wszelką wątpliwość i za powszechnym konsensusem prace Pana  Henri Bergsona uznane zostaną przez przyszłe pokolenia za jedne z najbardziej charakterystycznych, płodnych i chwalebnych naszego stulecia. Wyznaczają ważny, niezapomniany moment w dziejach. Otwierają pewien etap w myśli metafizycznej. Ustanawiają zasadę rozwoju, której granic nie sposób zmierzyć. Po długim namyśle, z pełną  świadomością znaczenia mych słów, mam zaszczyt ogłosić rewolucję,  której skutki mogą równać się Kantowskiej, a nawet Sokratejskiej.”

(Edouard Le Roy, A New Philosophy: Henri Bergson, 1912)

Francuski  filozof  Edouard  Le  Roy,  jak  się  okazało,  błędnie  wró żył  Bergsonowi  sukces.  Przyszłe  pokolenia  nie  spojrzały  bowiem  łaskawym  okiem  na jego mistrza.  Jego  prace  zostały w większości zignorowane przez kolejnych  filozofów do tego stopnia, że obecni  adepci  ,ilozo,ii  nierzadko  koń czą  edukację,  nie  mając  w  ogóle  do  czynienia  z  myślą  Bergsona.  A  jednak  w  owym  czasie  Bergson  był  na  ustach  wszystkich.  W  swoim  wystąpieniu przedstawię zarówno szczyt kariery, jak i okres zapomnienia Bergsonowskiej  myśli,  a  także wspó łczesne  tendencje  wykorzystywania  Bergsonizmu  w  filozofii,  świadczące o odrodzeniu myśli XX-wiecznego filozofa. 

Proponowane kolokwium dotyczyć będzie prezentacji sylwetki filozofa, Henri Bergsona, zarówno ponad 100 lat temu, u szczytu jego kariery, jak i obecnie, kiedy to od około 2015  roku obserwujemy renesans jego myśli, nieprzystający nawet do odrodzenia Bergsonizmu  zainspirowanego  analizami  Deleuze’a  z  lat  80./90.  XX  wieku.  W  pierwszej  kolejności zaprezentowany zostanie Bergson jako filozof, którego popularność na początku XX wieku  nie mogła się mierzyć z żadną inną. Jak podają historycy, na wykłady Bergsona w Collège  de  France  ustawiały  się  kolejki  Paryskiej  inteligencji,  spragnionej,  by  posłuchać  poczytnego filozofa, ku irytacji jego uczniów, któ rzy nieraz nie byli w stanie wejść na salę  wykładową.  Nic  dziwnego,  skoro filozof  został  pó źniej  doceniony  przez  szersze  grono  otrzymując Literacką Nagrodę Nobla za 1927 r. Mówi się, że wykład Bergsona w Nowym  Jorku spowodował pierwszy tak duży korek na Manhattanie. A nie była to bynajmniej jego  pierwsza wizyta w tym kraju, gdyż jako autorytet został poproszony przez rząd francuski  do wzięcia udziału w misji dyplomatycznej, któ rej celem było przekonanie ówczesnego  prezydenta  Stanów  Zjednoczonych,  Woodrowa  Wilsona,  do  przystąpienia  do  I  wojny  światowej  celem  jej  szybszego  zakoń czenia.  Mimo  tak  wielkiej  popularności,  Henri  Bergson,  syn  polskiego  pochodzenia  kompozytora Michała  Bergsona,  nie  dążył  ani  nie  pragnął takiej sławy. Pokornie przyjmował ogromne tłumy Paryżan na swych wykładach,  nie odchodząc od realizacji sylabusa ani o jotę. Dowodzą tego zapiski wykładów Bergsona  z początku XX wieku, m.in. o „idei czasu” z lat 1901-1902 albo o "historii idei czasu” z lat  1902-1903,  które  zostały wydane  ostatnimi laty (od  2016  r.) staraniami wydawnictwa  PUF,  nota  bene  wbrew  woli  Bergsona  wyrażonej  w  jego  testamencie.  Część  wykładów  odnaleziono w materiałach zdeponowanych przez spadkobierców Charlesa Péguy, który  wiernie notował każde słowo wypowiadane przez mistrza podczas wykładów. 

W ten oto sposób nastąpi przejście do omówienia renesansu myśli filozofa. Nie dotyczy to  wyłącznie  najnowszych  publikacji  jego  wykładów,  lecz  znacznego  wzrostu  zainteresowania myślą  filozofa, co widać już chociażby po liczbie  opracowań  i polemik  dotyczących  ró żnych  wątków  Bergsonizmu.  W  ostatnich  latach  znacznie  wzrosła  też  liczba  konferencji  organizowanych  na  temat  Bergsonizmu,  nie  wyłączając  tej  zorganizowanej  przeze  mnie  w  ubiegłym  roku  w  100-lecie  rocznicy  słynnej  debaty  Bergsona z Einsteinem na temat istoty czasu. Założone w 2006 roku Société des amis de  Bergson poszerzyło swoją działalność w roku 2018 organizując szereg dorocznych sześciu  spotkań  na  całym  świecie pod  nazwą  Global  Bergsonism  Research  Project,  na  któ rych  zostaną omówione różne aspekty Bergsonizmu. Mniej więcej w tym samym czasie szereg  zarówno młodych, jak i bardziej doświadczonych badaczy Bergsona, łącznie z piszącą te  słowa,  rozpoczęło  pracę  nad  utworzeniem  nowej  bibliografii  Bergsona.  Myśl  filozofa  wykorzystywana jest obecnie w szerokim kręgu dyscyplin, w tym m.in. w badaniach nad zmianą klimatyczną i środowiskiem, w neuronauce, w badaniach nad kolonializmem. Te  i inne  aspekty  renesansu  Bergsonizmu,  jaki  właśnie  obserwujemy  na  świecie,  zostaną  poruszone na spotkaniu, którego plan będzie wyglądał następująco: 

1. Henri Bergson - filozof na miarę XX wieku. 
2. Recepcja Bergsona na świecie, w tym w Polsce.
3. Zanik zainteresowania i pró ba „reanimacji” Bergsonizmu przez Deleuza.
4. Powrót do debaty Bergsona z Einsteinem: Latour, Canales, During.
5. Nowe ścieżki Bergsonizmu

Abstrakt wystąpienia dr hab. Zbigniewa Orbika, prof. PŚ.

Abstrakt wystąpienia dr Elżbiety Walerich.

Jeśli liczba zainteresowanych przekroczy limit miejsc dostępnych w sali, pierwszeństwo wstępu będą mieli uczestnicy, którzy zgłoszą chęć udziałi w wydarzeniu, wysyłając wiadomość pod adres daniel.sobota@ifispan.edu.pl. / If the number of attendants exceeds the capacity of the room, priority will be given to those who register for the event by sending an email to the email address of prof. Sobota: daniel.sobota@ifispan.edu.pl

Moduł V (ścieżka C): Prezentacja wyników projektu "Inedita Kazimierza Twardowskiego"

W latach 2016-2023 realizowany był projekt „Inedita KazimierzaTwardowskiego”, mający na celu edycję nieopublikowanego dotąd dorobku twórcy filozoficznej Szkoły Lwowsko-Warszawskiej oraz dygitalizację zasobów nieopracowanej dotąd jego spuścizny rękopiśmiennej. Wykonane w ramach projektu edytorskie potwierdzają dawno już wysuwaną hipotezę, zgodnie z którą inedita obejmują dużą i bardzo wartościową część dorobku Twardowskiego, i dopiero jej znajomość pozwala na pełną ocenę jego wkładu w powstanie nowoczesnej filozofii polskiej. Przedstawione zostaną rezultaty projektu:zawartość przygotowanych publikacji oraz zasobów cyfrowych. Omówionychzostanie w szczególności siedem tomów Ineditów:

• Tom I. Logika cz. I (red. J. Jadacki)
• Tom II. Metafizyka i epistemologia (red. A. Brożek i J. Jadacki)
• Tom III. Logika cz. II (red. A. Horecka)
• Tom IV. Dydaktyka (red. A. Brożek)
• Tom V. Historia Filozofii (red. W. Rechlewicz)
• Tom VI-VII. Korespondencja polska (red. A. Brożek i J. Jadacki)

Zostanie również zaprezentowana zawartość elektronicznego Filozoficznego Archiwum Lwowskiego (FAL) i sposób korzystania z jego zasobów.